WEHL/BEEK – Joop Boxstart schreef het lied ‘De Vri-jheid’ drie, vier jaar geleden al voor de Wehlse dodenherdenking. Daarna deed hij er niks meer mee, totdat het dit jaar weer actueel werd. Niet alleen omdat op 4 mei opnieuw de oorlogsslachtoffers worden herdacht, maar vooral door de coronapandemie. Ineens bleek vrijheid niet meer zo vanzelfsprekend.
“De tekst gaat wel over de Tweede Wereldoorlog en er worden Liemerse oorlogsbeelden bij het lied vertoond”, vertelt Boxstart. “Maar het nummer past ook bij deze tijd en heeft dus een dubbele lading. Iedereen heeft het over de vrijheid, die ze door de coronamaatregelen is afgepakt. In de oorlog waren de beperkingen echter veel groter. Een radio in huis was taboe, alles moest worden geblindeerd en je mocht ’s avonds de straat niet op. En dat vijf jaar lang.”
Waar de verzetsstrijders van toen na de oorlog als helden werden herkend, zijn de mensen in de zorg volgens Boxstart de helden van nu. Zonder al die verloren talenten hadden we nooit vrijheid gekend, weet hij. “Ik vind het onbegrijpelijk dat mensen in de zorg nu worden afgekat, terwijl ze dagelijks strijden voor onze vrijheid. Door te schreeuwen dat er niks aan de hand is en corona niet bestaat, doe je alle inspanningen in de zorg tekort. Hopelijk zien we dat straks allemaal in en krijgt het zorgpersoneel ook de eer die het verdient.”
‘De Vri-jheid’
In het lied ‘De Vri-jheid’ heeft de Wehlse dialectzanger het over een oorlogsveteraan, die jaarlijks meeloopt in een zwijgende stoet met zijn insignes opgespeld. Een jongeman vraagt hem waarom hij dat doet. ‘Waorum ik rouw um een gesneuvelde held?’, zingt Boxstart. ‘’s Nachts komme weer die beelden. Alles kump dan weer terug. Al die kammerö-j die ’t laeve gaven. En al die moeders die ontroostbaar waren.’
De tekst wordt ondersteund met beelden van de oorlogsjaren in de Liemers. Zo zijn er beelden te zien uit Beek en Loerbeek, gemaakt door Cobus Nieuwenhuis en ter beschikking gesteld door de Oudheidkundige Vereniging Didam en de Heemkundekring Bergh. Nieuwenhuis filmde de begrafenis van acht bemanningsleden van een Britse Short Stirling bommenwerper, die op 12 maart 1943 neerstortte ten noorden van Beek.
Oorlogsbeelden
Nadat het vliegtuig de avond tevoren zijn bommen met succes had afgeworpen boven het Duitse Essen werd het ’s nachts boven Beek neergeschoten. Hierbij sneuvelden niet alleen de acht bemanningsleden, maar werden ook de vader en twee oudste zoons van de familie Giezen aan de Zuidermarkweg gedood. De Stirling stortte vlakbij de boerderij van de familie neer.
“Keub Nieuwenhuis maakte de filmopnamen van de begrafenis stiekem vanuit een kamer boven café De Roos in Beek”, weet Boxstart. “Filmen was eigenlijk verboden, daarom zijn er maar zo weinig beelden van de oorlogsjaren in deze regio beschikbaar. De andere beelden die in de film te zien zijn, zijn van het bombardement op de brug bij Lobith, waarbij ook schepen werden getorpedeerd. Deze zijn van de heer Lutjenhuis en komen uit de collectie van Kunstwerk! Liemers Museum.”
De film is bijna compleet en door Geurts Media uit Groessen gemonteerd. De muzikale begeleiding wordt gedaan door Jos Wissink op gitaar, John te Dorsthorst op toetsen en Rik Thijssen op trompet. Dyon Jansen bespeelt de militaire snaredrum en Boxstart is zelf verantwoordelijk voor de zang.
“Vanaf eind deze week is het nummer te zien en te horen op Youtube en Facebook”, zegt Boxstart. “Daarna is het ook te gebruiken bij eventuele festiviteiten rondom dodenherdenking. Helaas kunnen we het nu nog niet live brengen, maar zo gauw het weer kan, doen we dat zeker.”
