LOERBEEK – Op zondag 12 maart 1943 stortte nabij de boerderij van de familie Giezen aan de toenmalige Heideweg in Loerbeek een Engelse Short Stirling bommenwerper neer. Naast de acht bemanningsleden kwamen hierbij vader Jan en zijn zonen Wim en Bernard om het leven. Ruim 82 jaar later krijgen de slachtoffers op de plek des onheils een eigen monument.
Op de herinneringsplek aan de huidige Zuidermarkweg 1c wordt een van cortenstaal op schaal gemaakte vleugel van de Short Stirling geplaatst. Daarin is het silhouet van de verwoeste boerderij van de familie Giezen uitgesneden. Zaterdagmiddag 27 september onthult de inmiddels ruim 90-jarige Mien Wolswijk-Giezen het monument op de plek waar het drama plaatsvond.
Comité Zuidermarkweg 1c
“Zij is de dochter van Jan, en dus de zus van Wim en Bernard, en het nog enig levende familielid van het drama”, vertelt Joop Boxstart. Samen met Hennie Freriks en Toon en Maria Vonk vormt hij het Comité Zuidermarkweg 1c, dat het initiatief nam voor het monument op deze locatie in Loerbeek.
“Twee jaar geleden, eveneens op zondag 12 maart, en dus precies tachtig jaar na deze tragedie gaf Hennie Freriks hierover een lezing in de Averhof in Beek. Ik zong daar het lied De Vri-jheid, waarbij beelden van de verwoeste boerderij en begrafenis te zien waren. Toon en Maria waren ook aanwezig en wonen exact op de plaats, waar destijds de boerderij van de familie Giezen stond.”
Herinneringsplek voor slachtoffers
Waar zowel de acht bemanningsleden als Jan, Wim en Bernard werden begraven op het kerkhof in Beek, herinnert op de onheilsplek aan de Zuidermarkweg 1c niets meer aan het drama. Tot verbazing van Boxstart. “Er zijn elf doden gevallen, maar bijna niemand weet precies waar.” Niet alleen Boxstart, maar ook Freriks en het echtpaar Vonk vonden dat hier verandering in moest komen. Dus vormden ze samen een comité dat het initiatief nam voor de herinneringsplek.
Staalconstructiebedrijf Tiggelovend-Kok uit Etten werd opdracht gegeven voor het vervaardigen van het monument. Zaterdag 27 september wordt het monument op ceremoniële wijze onthuld door Mien Wilswijk-Giezen. Zij overleefde het drama, omdat ze op het moment van het neerstorten van de bommenwerper in het voorhuis sliep.
“Vader en zijn twee zoons stonden aan de achterkant van de boerderij buiten te kijken wat zich in de lucht afspeelde”, weet Boxstart. “De Britse Short Stirling bommenwerper keerde op dat moment terug van een bombardementsvlucht op de staalfabrieken van Krupp in Essen. Boven Beek werd het door een Duits jachtvliegtuig neergeschoten en stortte het neer bij de boerderij van de familie Giezen. De Short Stirling zat nog vol benzine en bommen, waarvan er nog enkele afgingen, en waardoor alles in brand vloog. Omdat Mien in het voorhuis lag, hadden zij en nog enkele andere familieleden voldoende tijd om de boerderij levend te verlaten.”
Beelden van het drama
Als enige nog in leven zijnde naaste familielid onthult zij het monument met de bijbehorende plaquette. Op de plaquette staan een beschrijving van de gebeurtenis, foto’s van de slachtoffers en QR-codes met onder andere de video, die Keub Neijenhuis van de verwoeste boerderij en begrafenis maakte.
“Hij maakte de opnamen van de door de Duitsers georganiseerde begrafenis stiekem vanuit zijn slaapkamer boven café De Roos”, vertelt Boxstart. “Deze beelden worden ook vertoond bij mijn lied De Vri-jheid, dat ik 27 september tijdens de ceremonie zing. Door de achterkleinkinderen van de familie wordt bij het begin van de ceremonie een combinatievlag (hoofdfoto) gehesen met de nationale vlaggen van Canada, Nieuw-Zeeland, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk en het logo van het 149ste squadron. Deze hebben we speciaal voor de gelegenheid laten ontwerpen.”
Ceremonie
Hennie Freriks doet het welkomstwoord en Gerrit Bruggink is de andere spreker tijdens de ceremonie. Hij is de vicepresident van het Royal Canadian Legion Branch 005. Marian Braam speelt de Last Post op bugel en begeleidt Boxstart tevens tijdens de vertolking van zijn lied De Vri-jheid.
Boxstart: “Voor de onthulling hebben we zo’n dertig naaste familieleden uitgenodigd. Maar ook andere belangstellenden zijn die middag uiteraard van harte welkom bij deze bijzondere gebeurtenis.” De ceremonie begint om 14.00 uur en vindt plaats aan de Zuidermarkweg 1c in Beek/Loerbeek.
