ZEDDAM – Toon Hebing (59) en Antoon Berentsen behoren nog tot de categorie mensen die thuis dialect leerden en pas op de lagere school hoorden dat er ook nog anders werd gepraat. “Wij spraken onder elkaar altijd dialect, behalve op school”, zegt Hebing. “Tegenwoordig zijn er echter nog nauwelijks kinderen die van huis uit ‘plat leren praoten’.”

Dat was voor de twee geboren Zeddammers een reden om de dialectwerkgroep Bergh op te richten. Vanuit de dialectwerkgroep willen ze onder andere het Barghse dialect promoten op basisscholen en daarmee het uitsterven van dit stukje cultuurgoed zo lang mogelijk uitstellen.

“We hebben in Zeddam ooit een dialectwerkgroep gehad”, weet Hebing, die zelf onder andere liedjes in het dialect schrijft en zingt. “Die werd gedragen door Bertus Lukkezen. Toen hij dood ging, was binnen de kortste keren ook de groep ter ziele.”

Dialectwerkgroep
Het idee om een nieuwe werkgroep op te richten ontstond in september vorig jaar. Antoon Berentsen organiseerde een reünie voor zijn zesde klas van de lagere school in Zeddam. Daar hoorde Toon Hebing ook bij.

“Antoon is al jong uit Zeddam vertrokken, maar bleef altijd geïnteresseerd in de cultuur van deze regio. Omdat ik dezelfde interesse heb, kwamen we met elkaar in gesprek en was het idee voor een Berghse dialectwerkgroep snel geboren. Inmiddels hebben we nog zo’n elf anderen weten te enthousiasmeren en is de werkgroep een feit. We hopen echter dat er nog meer mensen zijn die zich bij ons willen aansluiten. ”

Liemers
De dialectliefhebbers vormen een autonome groep binnen de Heemkundekring Bergh. De werkgroep maakt wel gebruik van de faciliteiten van de kring, maar staat verder helemaal op zichzelf. “Het promoten van het Barghs als onderdeel van Liemers dialect is ons belangrijkste doel”, vertelt Hebing. “Want als ik nu vaak zie hoe het Liemers geschreven wordt dan is dat meer Zevenaars dan Zeddams. Zelfs lokaal zie je veel verschillen, in ’s-Heerenberg doen ze het ook weer anders. Wij gaan echter uit van de schrijfwijze van Henk Harmsen en Lex Schaars in ‘Een trop Barghse weurd’.”

De nieuwe werkgroep gaat onder andere mensen vragen om verhalen in het dialect voor ze te schrijven. Ook zoekt ze mensen die op basisscholen ‘dialectlessen’ willen geven. “In de Achterhoek hebben ze bijvoorbeeld leskoffers voor basisscholen met cd’s en oude gebruiksvoorwerpen”, zegt Hebing. “Zelf ben ik jaren geleden al eens met mijn gitaar naar de basisschool gegaan en heb daar de ‘blagen’ vermaakt met dialectliedjes. Maar we willen bij de gemeente ook ageren tegen bordjes ‘Welkom in de Achterhoek’. Zo willen we niet alleen het Liemers, maar ook de Liemers in Montferland weer wat meer op de kaart te zetten.”

Initiatiefnemers
Antoon Berentsen studeerde Duitse Taal- en Letterkunde en is zelfstandig taaltrainer. Sinds kort is hij redactielid van Old Ni-js van de Heemkundekring Bergh. Voor het maartnummer schreef hij het artikel ‘Mijn dialect is mijn moedertaal’. Toon Hebing speelt en zingt liedjes in het Liemers dialect. Dat doet hij zelfstandig, maar ook met Lau Bisselink in Fris van de Draod. De twee beschikken over een breed repertoire aan liedjes en sketches in zowel het Liemers als het Achterhoeks dialect.