ELTEN – Over de Tweede Wereldoorlog is al veel geschreven. Zeker de laatste maanden, toen na zeventig jaar bevrijding nog veel verhalen loskwamen. Over de tijd na 1945, de eerste jaren van de wederopbouw, is echter weinig bekend. Hoe kwam het dagelijks leven weer op gang? En hoe stonden bewoners in de grensstreek, eeuwenlang goede buren, tegenover elkaar?

In de bijeenkomst ‘1945-2015 Als der Frieden kam…’ op zondag 20 september in Hotel Wanders in Elten hopen Heinz Goertz uit het Duitse Kleve en Willem Franck uit Zevenaar antwoord te krijgen op deze vragen. “We hebben inmiddels zo’n vijftien mensen uit de voormalige gemeente Bergh, Elten en Zevenaar, die de tijd van 1945 tot 1950 bewust hebben meegemaakt, gevonden die hun verhaal willen doen”, zegt Franck. “Ze vertellen over het einde van de oorlog en de eerste jaren van de wederopbouw.”

Thema’s als het onderwijs, de smokkel en zwarte handel, maar ook het bonnensysteem komen daarbij aan de orde. “Toen Elten in 1949 onder Nederlands bestuur kwam, waren er nog diverse levensmiddelen op de bon”, weet Goertz inmiddels uit de verhalen. “Maar ook in Nederland was een aantal artikelen alleen op de bon verkrijgbaar. Dat is uit de voorgesprekken inmiddels duidelijk geworden.”

Over het einde van de oorlog wordt de mensen gevraagd waar ze toen waren, hoe ze merkten dat de oorlog was afgelopen en of daarbij iets bijzonders heeft plaatsgevonden. “Er zullen verhalen op tafel komen, die al vergeten waren”, verwacht Franck. “Spraken veel Nederlandse slachtoffers en nabestaanden tot voor kort nooit over de oorlog, in Duitsland werd de nazi-tijd totaal verzwegen. Er komen waarschijnlijk ook de nodige emoties los.”

Vrijheid
Toch moet de bijeenkomst op 20 september ook vooral een feest worden. Er wordt maar kort stilgestaan bij de oorlog en zijn slachtoffers. Daarna willen Goertz en Franck vooral zeventig jaar bevrijding vieren. “Door veel mensen wordt het als vanzelfsprekend gezien dat we al zeventig jaar in vrede en vrijheid naast elkaar leven”, vindt Goertz. “Maar als je ziet wat er nu elders op de wereld allemaal gebeurt, is dat helemaal niet zo vanzelfsprekend. Het is eigenlijk heel bijzonder en daar willen we graag gezamenlijk bij stil staan.”

De middag begint om 15 uur met een kort oorlogsverhaal en een moment van stilte. Vervolgens leidt Stokkummer Edwin Zweers de bijeenkomst in met een historische schets en foto’s van Bergh, Elten en Zevenaar uit deze periode. “Daarna kijken we in een aantal sessies met onze gasten terug op die tijd”, vertelt Franck. “De muzikanten Karin Kasteel en Wian Egberts vullen de korte pauzes met toepasselijke muziek. Tegen het einde van de middag zijn ook bijdragen van het publiek welkom.”

Van de bijeenkomst wordt een dvd gemaakt, die naar de archieven van Emmerich, Bergh en Zevenaar gaat. “Om het vast te leggen voor het nageslacht”, zegt Goertz. ,,Maar hopelijk brengt het ook de Nederlandse en Duitse jongeren, die nu met de rug tegen de grens staan, weer wat dichter bij elkaar.”

Aanmelden voor de middag kan bij Willem Franck, info@franckly.com en +31 (0) 653546468 of Willi Kampmeier, wilhelm.kampmeier@t-online.de en +49 (0) 2828 7147.