Verhalen oaver Diemse tradities en markante Loilenaren

DIDAM – Voor de Didammer is de kermis al eeuwenlang een waar volksfeest. Er werd flink voor gespaard en als het nodig was zelfs geld geleend. Kinderen aten op de kermiszondagen bij hun ouders, waar het vlees ruimschoots voorradig was. Het waren gouden tijden voor de slagers, maar ook voor de zaaleigenaren. Niet alleen vloeide de drank er rijkelijk, ook aan de zogenaamde ‘dubbeltjes-dansen’ werd het nodige verdiend.

Het 1e elftal van DVC’26 kampioen in 1959 en het feest was in de oude zaal van Het Zwijnshoofd. De kleine jongen op de voor grond is Piet Gieling. Fotocollectie OVD
Het 1e elftal van DVC’26 kampioen in 1959 en het feest was in de oude zaal van Het Zwijnshoofd. De kleine jongen op de voor grond is Piet Gieling. Fotocollectie OVD

‘Kermis, een volksvermaak’ vertelt de geschiedenis van het ontstaan van de jaarmarkten en kermissen in het algemeen en die van Didam in het bijzonder. Het is één van de negen artikelen in Oaver Diem, het jaarboek van de Oudheidkundige Vereniging Didam, dat donderdag 24 april bij Jan & Jan wordt gepresenteerd.

De historie van de Diemse Meimarkt en najaarskermis is verwoord door Henk Stevens. Na uitgebreid archiefonderzoek en interviews met diverse kermisexploitanten schreef hij een artikel van liefst 26 pagina’s met tal van leuke wetenswaardigheden. Over bijvoorbeeld het dansen in de zalen en tenten, dat ook nog ver na de oorlog aan strenge regels was gebonden.

,,Het tegen elkaar hangen was onbestaanbaar’’, citeert voorzitter Theo te Wil uit het boek. ,,Per danszaal werd er door de gemeente een dansleider aangesteld, die er vanaf het midden van de dansvloer op toezag dat er behoorlijk en netjes werd gedanst. Zo mocht er niet worden gehost en gesprongen en moest er in één richting worden gedanst.’’

Het Zwijnshoofd
Te Wil schreef zelf het artikel over Het Zwijnshoofd, dat bijna tweehonderd jaar een begrip was in Didam. ,,Het bestond al vanaf omstreeks 1820’’, zegt hij. ,,Pas een paar jaar geleden is de naam veranderd in Jan & Jan.’’ Te Wil had een speciale band met Het Zwijnshoofd, vooral met de eigenaren Geert Verheij en daarvoor Toon Schepers. ,,Ik ben er in mijn jeugd veel geweest. Mijn voetbalcluppie DVC’26 had er tot eind jaren zestig haar clubhuis en zo voelde het ook.’’

De zesde klas van basisschool St. Jozef in Loil in het schooljaar 1951-1952 (Tiel Groenestege). Fotocollectie Alie Wiendels-Bolder
De zesde klas van basisschool St. Jozef in Loil in het schooljaar 1951-1952 (Tiel Groenestege). Fotocollectie Alie Wiendels-Bolder

Van Tom van Alst komen de verhalen over Hieltjes en Marcel Tiel Groenestege. Tiel Groenestege, dertig jaar ‘hoofd der school’ in Loil, overleed vorig jaar op 95-jarige leeftijd. Te Wil: ,,Daarmee verloor Loil een markant persoon, die gezag uitstraalde. Een onderwijsman in hart en nieren. Het artikel is dan ook een soort eerbetoon aan hem.’’

Relax
Verder staan er in het jaarboek artikelen over het 60-jarige Peters St. Janshof (Dinie Teelen), de vorig jaar vijftig geworden sportvereniging Relax (Jan Beursken), de boerderij van Moorman in Nieuw-Dijk (Willie Thijssen en Gerrit Lebbink), de huldiging van de gemeenteraad omstreeks 1919 (Henk Stevens) en de bijzondere geschiedenis van de Didamse Statenbijbel, geschreven door gastauteur Herman Makkinga.

,,Het is mooi dat we elk jaar zoveel auteurs hebben en dit jaar met Herman Makkinga ook nog een gastschrijver’’, vindt Te Wil. ,,Door hun enthousiasme kunnen we ook nu weer een prachtboek presenteren.’’

Jaarvergadering
De presentatie vindt donderdag 24 april plaats bij Jan & Jan na afloop van de algemene jaarvergadering van de OVD. Deze begint om 19.30 uur. Voor de presentatie is er ook nog een optreden van dialectzanger Toon Hebing uit Zeddam, dat in het teken staat van de streekcultuur.