’s-HEERENBERG – Stadsmuseum Bergh, Heemkundekring Bergh en de St. Pancratiuskerk hebben een tentoonstelling samengesteld over de 19de-eeuwse beeldend kunstenaar Friedrich Wilhelm Mengelberg, zijn leven, werk en zijn tijd. Op 14 mei was het precies honderd jaar geleden dat de unieke kunstcollectie naar ’s-Heerenberg kwam.

Het was de collectie middeleeuwse kunst die Jan Herman van Heek aangekocht had uit de nalatenschap van de kunstenaar F.W. Mengelberg uit Utrecht, die in 1919 was overleden. Het toeval wil dat dezelfde Mengelberg van 1895 tot 1897 de St. Pancratiuskerk in ’s-Heerenberg heeft gedecoreerd en ingericht met onder andere altaren, heiligenbeelden, meubilair, schilderijen, gebrandschilderde ramen en smeedwerk.

De middeleeuwse kunstcollectie uit zijn nalatenschap, die nu op Huis Bergh is te zien, diende hem daarbij als voorbeeld en inspiratiebron. Het komt in Nederland niet zo vaak voor dat je op een steenworp afstand van elkaar op zo’n indrukwekkende wijze zowel voorbeeld als uitvoering van een kunstenaar kunt zien. In beide exposities, ‘Liefde voor de Middeleeuwen’ in Huis Bergh en ‘Echo van de Middeleeuwen’ in Stadsmuseum Bergh en de St. Pancratiuskerk komen voorbeeld en uitvoering van Mengelberg samen.

Mengelberg was één van de leidende figuren in het zogenaamde Bernulphusgilde, dat zich toelegde op de bouw van neogotische kerken in Nederland. Nederland was overwegend en officieel protestant, maar na 1850 mocht de katholieke godsdienst weer vrij uitgeoefend worden en werden er veel kerken gebouwd. De neogotische kunststijl vindt zijn oorsprong in de middeleeuwen, een tijd waarin het katholicisme hoogtij vierde.

Kerkkunst
Stadsmuseum Bergh schenkt vooral hieraan aandacht, maar ook aan de relatie van Mengelberg tot architect Tepe, die de St. Pancratiuskerk heeft ontworpen en gebouwd. Daarbij worden onder andere oude Liemerse kerken, schuilkerken, de vele Bernulphuskerken in de Liemers en Achterhoek belicht.

In de St. Pancratiuskerk is nog veel bewaard gebleven van de inrichting van Mengelberg, zoals de houten beelden die eens de preekstoel sierden en nu verwerkt zijn in de aankleding van het koor, de kruiswegstatie, hoofdaltaar en kerkmeubilair. In de doopkapel, ingericht als expositieruimte, is de doopvont te bewonderen.

De tentoonstelling ‘Echo van de middeleeuwen’ is te zien in de St. Pancratiskerk en Stadsmuseum Bergh van donderdag 24 september tot het voorjaar van 2022. Op gezette tijden worden vanuit Stadsmuseum Bergh speciale rondleidingen gegeven in de St. Pancratiuskerk en het museum. Meer hierover staat op de website www.stadsmuseumbergh.nl. Foto Robin Sommers