’s-HEERENBERG – Zo’n honderd militaire voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog rijden woensdag 1 april om 11 uur het historische centrum van ’s-Heerenberg in. De voertuigen zijn onderdeel van ‘The Final Push’ van Keep Them Rolling, die met een tocht van Groesbeek tot Groningen de bevrijding van Oost en Noord Nederland zeventig jaar geleden herdenkt.

De bevrijdingsroute startte op 27 maart en eindigt op 12 april. Onderweg houden de voertuigen dagelijks bij een plaats langs de route halt, waar een passend programma wordt aangeboden. ’s-Heerenberg haakte aan bij de manifestatie, omdat ze de eerste stad in Oost en Noord Nederland was die werd bevrijd.

“De stoet arriveert om ongeveer 11 uur in ’s-Heerenberg, waar de voertuigen twee uur blijven staan”, vertellen Wilco Bosch en Henk Groote, die de organisatie van de festiviteiten in de stad op zich hebben genomen. “In die periode kunnen bezoekers de tanks en jeeps bekijken en vindt er een herdenking en kranslegging op De Bleek plaats.”

Canadesen
Daarbij zijn ook twaalf Canadese oud-militairen aanwezig. Het detachement landde maandagmorgen vroeg op Schiphol. “Zij geven op 4, 5 en 8 april ook op andere locaties acte de présence”, weet Groote. “Dat doen ze net als in ’s-Heerenberg geüniformeerd.” Om iets voor twaalf uur lopen de veteranen samen met de andere genodigden vanuit Hotel de Lantscroon onder begeleiding van de 48th Highlanders of Holland Pipes and Drums naar De Bleek voor de herdenking.

Hier hangen de vlaggen rond het kanon halfstok. Burgemeester Ina Leppink houdt een korte speech en legt een krans. Rob van ’t Oost en Mariel Ruesink dragen vervolgens namens Keep Them Rolling en de organisatie van The Final Push een gedicht voor over de Tweede Wereldoorlog en leggen eveneens een krans. Daarna spreekt Ernest Beno, generaal BD van het Canadese leger, namens de Canadese bevrijders de mensen toe. Ook hij legt een krans. De kransleggers worden geholpen door leerlingen van de negen basisscholen uit de voormalige gemeente Bergh.

Jeugd
“Twee leerlingen van basisschool Het Rondeel in Beek dragen ook een gedicht voor en leggen samen met de andere leerlingen een boeket bloemen”, zegt Bosch. “We betrekken de kinderen nauw bij de herdenking en viering, zodat ze zich bewust worden van wat hier zeventig jaar geleden heeft afgespeeld. Zo hebben we ze ook een film aangeboden, gemaakt door StadsTV Bergh, waarin twee mensen die zelf als kind de oorlog hebben meegemaakt, vertellen hoe zij die periode hebben beleefd. Historicus Edwin Zweers uit Stokkum komt eveneens aan het woord.”

De herdenking op De Bleek wordt na de kransleggingen voortgezet met de Last Post, gevolgd door twee minuten stilte. Nadat de ceremoniemeester het commando ‘present arms’ heeft gegeven en de eregroet is gebracht, wordt de vlag gehesen en speelt een trompetter de reveille. Vervolgens klinken het Wilhelmus en een compilatie van het Engelse en Canadese volkslied. Na de afmars blijft de 48th Highlanders of Holland Pipes and Drums tot 15 uur op De Bleek spelen.

Vlaggen
Om ongeveer 13 uur vervolgt de stoet militaire wagens zijn weg, via Zeddam en Kilder, naar Doetinchem. Op de Drieheuvelenweg sluit ook de tank aan, die tijdens de herdenking en viering bij Grenscafé de Peer geparkeerd staat, omdat hij de binnenstad niet in mag. “Mensen langs de route vragen we zoveel mogelijk een Canadese of Nederlandse vlag buiten te hangen en voor de leerlingen van de basisscholen hebben we duizend kleine vlaggetjes aangeschaft. Daarmee geven we de stoet een passend afscheid.”

Zeddam
In Zeddam en Kilder blijven de voertuigen niet staan, maar rijden ze meteen door. In beide dorpen vindt op 1 april echter wel een aantal festiviteiten in het kader van zeventig jaar bevrijding plaats. In Zeddam worden ’s ochtends de vlaggen gehesen. ’s Middags leggen twintig leerlingen van de basisschool bloemen op de graven van Canadese en Engelse militairen. Om 15.30 uur wordt de luisterkei, die vorig jaar naast het oorlogsmonument werd geplaatst, overgedragen aan het St. Oswaldusgilde. “Het gilde wordt daarmee verantwoordelijk voor het onderhoud”, zegt Marjolijn Jennekens, mede-initiator van de bevrijdingsactiviteiten in Zeddam.

Concert
Om 19.30 uur geeft het Oost-Gelders Symfonie Orkest, onder leiding van Alexander Geluk, een concert in de St. Oswalduskerk aan de Bovendorpsstraat. Optredens zijn er verder van de solisten Mirte Kok op viool en Annette Weterings (zang). De toegang is gratis. Na het concert, om ongeveer 20.30 uur, is de presentatie van het boek ‘De Achterkant van de Montferlandse Vrijheid’.

“Een bundel met dertig verhalen van ooggetuigen van de oorlog en bevrijding, geschreven door Gerhard Pas”, vertelt Jenneskens. “Het boek telt liefst 267 pagina’s. Door sponsoring en fondsenwerving hebben we de kosten van het boek echter laag kunnen houden. Voor slechts 8,95 euro is het boek op de avond zelf al verkrijgbaar. Iedereen moet het boek namelijk kunnen lezen, zodat de oorlog nooit vergeten wordt.”

Kilder
Muziekvereniging Sint Jan Kilder houdt woensdagavond om 20 uur een bevrijdingsconcert in het Kelrehuus. Zij brengt onder andere liederen van ‘The Forces’, sweetheart’ van Vera Lynn, muziek uit oorlogsmusical Soldaat van Oranje, filmmuziek uit de film Saving Private Ryan en stukken als Rise of the Firebird van Steven Reineke ten gehore. Clemens Harmsen vertelt die avond verhalen met foto’s en beelden van de oorlog en de bevrijding in deze regio. De entree tot het Kelrehuus is gratis.