’s-HEERENBERG – ’t Neije Raethuys was sinds 1531 het bestuurscentrum van ‘s-Heerenberg. Tot de gemeente Montferland in 2014 naar Didam verhuisde, bleef het dat ook. Na haar vertrek, verkocht de gemeente het oude gemeentehuis, maar hield ze het monumentale deel in eigendom. Voor ’t Neije Raethuys een nieuwe invulling krijgt, moet het echter eerst fors worden gerenoveerd.

“In de loop der eeuwen is ’t Neije Raethuys regelmatig opgeknapt”, weet wethouder Rob Visser. “De laatste grote renovatie vond net na de Eerste Wereldoorlog plaats. Eens in de zoveel jaren is de gemeente aan zet voor een grootscheepse verbouwing. Omdat er sinds de discussie over het nieuwe gemeentehuis maar mondjesmaat is geïnvesteerd, moet er nu veel gebeuren om het pand weer in oude glorie te herstellen.”

Vooral de westgevel, die jaren aan de binnenzijde van het gemeentehuis stond, moet worden aangepakt. Visser: “Met de sloop van het niet-monumentale deel van het gebouw, is de slechte staat van de gevel zichtbaar geworden. Ook zijn de trap en lift weggehaald. Als het goed is, komt er straks een glazen lift aan de buitenkant van het gebouw. Verder worden onder andere alle leien van het dak gehaald en vervangen.”

Kosten
De gemeente schat de kosten voor de renovatie op bijna negen ton. Hiervan is al wel 350.000 gereserveerd aan opgespaard onderhoud. Voor de resterende 550.000 euro moet de gemeenteraad nog toestemming geven. “Dat komt neer op een jaarlast van 28.000 euro, maar dan kan het gebouw ook weer jaren mee. We zoeken nog naar een goede invulling. Het moet in elk geval openbaar toegankelijk blijven.”

Zo wil de gemeente dat er in de toekomst weer wordt getrouwd in ’t Neije Raethuys. Ook is ze inmiddels in verregaande onderhandelingen met de Heemkundekring Bergh voor een verhuizing naar het monumentale pand. “Het enige knelpunt is nog dat de verhuur van het pand BTW-belast is. Dat probleem moet de vereniging nog tackelen”, zegt Visser. “De Heemkundekring zit op dit moment nog gratis in het oude politiebureau op het Stadsplein. Als dat vrij komt, kunnen wij daar weer wat nieuws ontwikkelen.”

Historie
Het raadhuis is van oudsher het bestuurscentrum van zowel de stad als het Land van Bergh. Ook hebben er vergaderingen van de magistraat en van de geërfden van het Graafschap van den Bergh plaatsgevonden. Daarnaast werd er recht gesproken. In de kelder bevond zich een gevangenis, en heden ten dage staat er ter herinnering aan de geschiedenis nog steeds een schandpaal voor het stadhuis. De raadhuisklok uit 1526 werd in vroeger tijden gebruikt om de burgers bijeen te roepen voor vergaderingen en bij rampen. ’t Neije Raethuys is een Rijksmonument. (Bron: Berghapedia, Heemkundekring Bergh)