DIDAM – Wie weet wat waterschappen doen? Ja, iets met water, maar wat precies? Ik las in het boek van Arian Kuil dat sommige waterschappen al zo’n duizend jaar oud zijn en dat ze ons sinds die tijd beschermen tegen de, soms vernietigende, kracht van water. Met dijken, stuwdammen en uiterwaarden. Ook zorgen ze ervoor dat u en ik van het water in beken, weteringen en rivieren kunnen genieten omdat deze veilig en schoon zijn.
Wie hier alles over kan vertellen is de jongste Heemraad van Nederland: Antoinet van Helvoirt. Een kwart eeuw geleden waren we vriendinnen en klasgenoten op de basisschool in Didam. We praten alsof het gisteren was aan de keukentafel van haar gezellige huis in Loil waar ze woont met haar man en zoontje Driek.
Ik wist niet dat je iemand kunt kiezen bij het Waterschap. Hoe werkt dat?
Het is nu voor het eerst dat er zogenoemde stembusverkiezingen zijn. Dit gebeurt tegelijkertijd met de verkiezingen voor de provinciale staten. Deze koppeling is nieuw en we vinden het heel spannend om te zien hoe dit uitpakt. Mensen gaan bij de provinciale staten op een politieke partij kiezen en dan zouden ze op het ene biljet CDA kunnen kiezen en dan, logisch ook wel, op het andere biljet ook voor het CDA kunnen stemmen. Bij ons waterschap Rijn en IJssel hebben we de PVDA, D66, 50 Plus en VVD. Er zijn ook niet politieke partijen die mee doen zoals de Algemene Waterschapspartij, de Vereniging Kleine Kernen en onze partij natuurlijk: Water Natuurlijk.
Waar staan jullie voor?
Wij zeggen nadrukkelijk dat we een Waterschapspartij zijn, die dus alleen meedoen voor de waterschapsverkiezingen. Wij staan voor het gebruik maken van de kracht van de natuur omdat we zien dat natuur een enorme bijdrage kan leveren aan het verbeteren van de waterkwaliteit. Door natte natuur te gebruiken als buffer voor hoog water kan voorkomen worden dat stedelijk gebied onder water loopt. Water Natuurlijk wil niet primair natuur ontwikkelen (want daar is een Waterschap niet voor), maar natuurdoelen en waterdoelen combineren. Natuurlijke oevers helpen bij het in stand houden van gezond water.
Denk bijvoorbeeld aan een vispassage. Er zijn in het verleden veel stuwen geplaatst en daardoor kunnen vissen niet meer door de hele beek of sloot zwemmen. Dan zeggen wij: ‘geef water de ruimte en laten we zoeken naar natuurlijke oplossingen’. Stel, die beek stroomt door een landgoed, dan kun je een zogenoemde by pass maken zodat de beek iets anders gaat lopen en de vissen wel weer overal kunnen zwemmen. Hierdoor versterk je tegelijkertijd de natuurwaarden van die omgeving en krijg je een aantrekkelijker landschap.
Hoe kan het dat je nooit wat over het waterschap leest?
Ik ben heel trots op wat we doen maar het krijgt weinig aandacht van de pers. We moeten meer aandacht hebben voor het meer zichtbaar maken van ons werk. In contact zijn met boeren, burgers, gemeenten en maatschappelijke organisatie om samen aan oplossingen te werken is heel belangrijk.
Waarom moet ik weten wat jullie doen?
Water raakt alles. Als kinderen in het water van de wetering spelen, moet je ervan uit kunnen gaan dat dit water schoon is. Wij hebben drie taken: waterzuivering, veiligheid en watersystemen. Bij waterzuivering zorgen we er voor dat al het vieze water weer schoon wordt. En dan de waterveiligheid. Voor alle partijen staat dit op nummer een. Als er geen waterschappen zijn, staat half Nederland onder water. Door ons werk kunnen wij hier wonen en werken. Gaat er ergens in Duitsland een dijk door dan staan wij hier in de Liemers tot vijf meter hoog onder water. De hele economie ligt dan plat en het kan wel tien jaar duren voor alle schade dan weer is hersteld. Tenslotte zijn we verantwoordelijk voor watersystemen. Daar draait in feite alles om. We hebben te maken met klimaatverandering en krijgen daardoor langere periodes met heftige regenval en langere periodes met droogte. Hoe ga je hier mee om? Je kunt zelf ook veel doen als burger, zoals regenwater opvangen en gebruiken in drogere tijden. We hebben met veel verschillende belangen te maken. Een landbouwer wil het water zo gauw mogelijk van zijn land hebben en voor de kwaliteit van de natuur mag het water wel wat langer op een hoog peil blijven staan.
Je bent dit jaar lijsttrekker. Hoe voelt dat?
Ik vind het heel spannend! Het is heel mooi verlopen. Ik werd een paar jaar geleden gebeld door iemand van het Vrouwennetwerk Landelijk gebied en zij was vrouwen aan het werven voor de waterschappen. We hadden een leuk gesprek ook al wist ik toen niet veel van het werk van de waterschappen. Ze zei: ‘je woont toch hier op de Veluwe?’ ‘Nee’, zei ik. ‘Oh, dan ga ik verder bellen’. Toen dacht ik: ‘hier ga ik wat mee doen’. Ik heb diezelfde dag actie ondernomen en een mail gestuurd naar de Gelderse Milieu Federatie. Zij verzorgden de aanmeldingen voor de kandidatenlijst voor het bestuur van Waterschap Rijn en IJssel. Ik was net op tijd want de dag erna sloot de inschrijving. Zo loopt het bij mij altijd. Er komt, net als bij iedereen, van alles op mijn pad. Ik pak het op en kijk wat ik er mee kan doen. Nu dus ook. Ik had me ingeschreven en dacht: ‘nou moet ik wel zorgen dat ik er alles van weet’. Ik ben me als een gek in gaan lezen en met mijn collega’s uit de partij zijn we hier aan de keukentafel gaan zitten om het programma te schrijven. Onze partij kwam uit het niets en we moesten de hele fractie nog zien op te bouwen. Ik kwam op nummer vijf te staan en uiteindelijk werd ik in 2008 met voorkeursstemmen gekozen. En twee jaar geleden kreeg ik de kans heemraad te worden, de jongste heemraad van het land en vrouw.
Toch wel mooi dat waterschap. Hoe kan ik op jou stemmen?
We hebben een lijst met 24 kandidaten en ik mag bovenaan staan. Wij zijn lijst twee op het stembiljet. Wel gaan hoor!
