REGIO – ‘Fascist Worden’, zo luidt de opvallende titel van de voorstelling die cabaretier en acteur Theo Maassen in samenwerking met het Zuidelijk Toneel op 12 maart 2022 opvoert in Stadstheater Arnhem.
Vanzelfsprekend dekt de titel de lading niet, al bespreekt Theo Maassen het begrip fascisme vanuit een verrassende invalshoek. Wat kunnen we leren van dit verwerpelijke politieke stelsel?
Ontstaan van fascisme
Het is moeilijk voor te stellen in het digitale tijdperk waar elke mening en meer online te vinden is. Maar lang voordat de wereld mondiger werd en we online konden discussiëren, kennis opdoen of bijvoorbeeld het aanbod aan energie vergelijken, zag het fascisme zijn kans schoon om zich te verspreiden via andere wegen. In 1919 richtte Benito Mussolini de Fasci di Combattimento op, waaraan de term werd ontleend. Het vervolg en de gevolgen zijn bekend.
Boek
Wat kunnen we leren van het fascisme, vroeg men zich af bij het Zuidelijk Toneel. Het theatergezelschap was gefascineerd door het controversiële boek Instructies om een Fascist te worden van de Italiaanse schrijfster en politiek activiste Michela Murgia. Het Zuidelijk Toneel wilde dit bespreken met het publiek.
Dat Theo Maassen de man is bij wie men uitkwam, is niet onlogisch: hij bewees in het verleden al niet bang te zijn om al grappend heilige huisjes omver te schoppen, net als zijn collega’s Hans Teeuwen en Daniël Arends. Maar Maassen toont zich vaker van de filosofische kant en vertrouwt daarbij op zijn eigen, vaak vlijmscherpe boerenwijsheden.
Wijsheden
Die wijsheden zetten het publiek van meet af aan aan het denken. “Ik ben voor de vrijheid van meningsuiting, maar ik ben tegen persoonsbeveiliging: misschien dat mensen dan net even iets langer nadenken voordat ze iets gaan zeggen.” De opwarming van de aarde beschreef hij als koorts, die bacillen uitdrijft: “De aarde wil van ons af.”
En zijn opvatting over de kostbare zoektocht naar buitenaardse intelligentie was even briljant als hilarisch: “Of het is er wel, of het is er niet, klaar. Als het er niet is, vind ik het nogal zonde van het geld. Is er wel buitenaardse intelligentie, dan hebben we nog steeds maar twee mogelijkheden: of ze zijn dommer dan wij, of ze zijn slimmer dan wij. Als ze dommer zijn dan wij, dan hoef ik er niks mee te maken te hebben. Zijn ze slimmer dan wij, dan vinden zij ons veel eerder dan wij hun.”
Op deze manier gaat Theo Maassen ook het fascisme te lijf. Het resultaat is te zien en te horen op 12 maart 2022 in Stadstheater Arnhem, dat tickets aanbiedt via musisenstadstheater.nl.
